IEDEREEN KENT HET " TE KORT WORDEN " VAN UW ARMEN OM TE LEZEN VANAF 40 A 45 JAAR
LENSVEROUDERING IS OORZAAK VAN LEEFTIJDS GEBONDEN LEESBRIL FENOMEEEN ("PRESBYOPIE") EN VERTROEBELING ("CATARACT")
EEN LENSEXTRACTIE KAN DE VEROUDERDE LENS VERVANGEN
EEN OPTIE IS : DUBBELZICHT IMPLANTLENZEN
EEN DUBBELZICHTIMPLANTLENS HEEFT VERSCHILLENDE ZONES, DIE ANDERS BREKEN
DIE VERSCHILLENDE ZONES ZORGEN VOOR 2 FOCUSPUNTEN EN TEGENWOORDIG ZELFS VOOR 3 FOCUS PUNTEN, BIJ DE TRIFOCALE LENZEN
MONOVISIE
* na een lens-extractie met monovisie, is de brilsterkte van 1 oog (best het dominante oog ) heel dicht tegen 0 . Dankzij dit oog hoeft u voor ver weinig een bril te dragen. Het ander oog (gedomineerde oog ) staat meestal op -1 a -1.5. Hiermee kunt u behoorlijk lezen zonder bril
Vanaf 40 jaar: veroudering van de lens
De lens in ons oog heeft op jonge leeftijd een zoom-functie, zoals bij een foto-toestel, om scherp te stellen van oneindig tot op 20 cm. Aan 40 jaar begint meestal het leesprobleem (vooral bij vermoeidheid) om onmiskenbaar aaanwezig te zijn vanaf 45 jaar. Dit wordt veroorzaakt door het stijver worden van de lens. Dat maakt dat onze lens niet meer kan dichtbij scherp stellen. Gevolg: lezen zonder bril gaat niet meer voor "normaal zienden" of "verzienden". Bijzienden zijn beter af omdat die hun bril kunnen afzetten en perfect kunnen lezen zonder bril ! Het lezen met bril, wat ze vroeger wel konden, geraken ze echter ook kwijt.
Geleidelijk gaat die verstijving verder: om de 2 a 3 jaar moet de leesbril versterken. Progressief gaat ook enige lens-vertroebeling (" cataract") ontstaan, die niet kan gecompenseerd worden met bril glazen. Als de vertroebeling u hindert in het dagelijkse leven (auto rijden / tv kijken / lezen / computer ) is een lens-extractie (= lens verwijdering - in de volksmond: "cataract-operatie") absoluut nodig. Dit is meestal rond de leeftijd van 70 a 80 jaar.
Wat zijn de oplossingen voor lensveroudering ?
Het gemakkelijkste en meest voor de hand liggende is een leesbril. Eventueel kan je kiezen voor dubbelzichtglazen, met een zuivere vertezone bovenaan en een zuivere leeszone onderaan. Als je echter een bril nodig hebt voor het minste dat je wil zien, wordt dat vervelend en dan zoek je naar andere oplossingen. Dubbelzicht contactlenzen of contactlenzen met monovisie zijn dan een logische tweede stap. Die lenzen zijn echter niet altijd comfortabel, oa door drogere ogen na uw veertigste. Bovendien is het zicht niet perfect: Bij "dubbelzicht lenzen" heb je een centrale leeszone, met daarrond een optische ring voor ver. Dit geeft contrastverlies en soms storende dubbel beelden. De hersenen kunnen dit echter enigszins compenseren na enige tijd. Bij "monovisie lenzen" heb je 1 oog voor ver en het ander oog voor dicht. Ook dat vraagt zeker in de eerste weken wat oefening van de hersenen, om ver te kijken met 1 oog en te lezen met het ander oog . Lenzen hebben echter het voordeel dat je het kunt proberen en dat je ze af en toe kunt dragen in visueel minder veeleisende omstandigheden, vrije tijd bijvoorbeeld. Bestaan er geen operaties om van een leesbril af te raken, vraag je je dan toch vroeg of laat af ?
Wat zijn de chirurgische opties:
Eerst en vooral willen we stellen dat er nog steeds geen perfecte oplossing gevonden is. We kunnen nog steeds onze eigen verouderende lens niet vervangen door een kunstlens, met de zelfde zoom- mogelijkheden van onze eigen lens . Wat is er op heden wel mogelijk
a) hoornvlies-technieken
-Laserbehandeling: lijkt niet vrij stabiel
-Inlays: een lensje of een kleine opening in een zwart plaatje, onder een hoornvliesflap. Dit heeft omkeerbaar maar geeft gemakkelijk droge ogen. Ook is het zicht niet optimaal als de centrage niet perfect is.
b) Lenstechnieken (meer bepaald lens-extractie en aanbrengen van een kunstlens)
Bij iedereen wordt de eigen ooglens troebel (= "cataract" krijgen) rond de leeftijd van 70 jaar. Met een cataract-operatie wordt de troebele lens verwijderd en een nieuwe kunstlens aangebracht. Deze kunstlens kan tegenwoordig goed berekend worden, zodat nadien minder een bril nodig is, zeker als monovisie of dubbelzicht implantlenzen toegepast worden .
Veel patienten wachten niet graag tot 70 jaar om van hun bril af te zijn. Immers deze operatie kan ook "vroegtijdig" toegepast worden. Daarmee bedoelen wij: het verwijderen van uw eigen ooglens, hoewel die nog niet zo troebel is dat een operatie echt noodzakelijk is. Dit kan reeds vanaf 40 a 45 jaar (niet vroeger ! ) = de leeftijd waarop normaal een leesbril nodig is. Het feit dat een leesbril nodig is wijst op het stijver worden van de eigen ooglens en is reeds een teken van de veroudering van uw eigen lens !
Wat te denken van deze chirurgische opties
De lensveroudering is de oorzaak is van alle kwaad. Meteen is duidelijk dat je met een hoornvlies- techniek niks doet aan de oorzaak en dat het probleem zal verder evolueren zolang de lens aanwezig is. Lens-extracties zijn daarom een betere oplossing. Een bekende professor zei ooit : "Laat het hoornvlies niet opdraaien voor de zonden van de lens"
Je moet bovendien nog het volgende weten : Als je na een hoornvliestechniek een cataract-operatie nodig hebt, is de berekening van de kunstlens duidelijk bemoeilijkt. Daardoor heb je geregeld nog een extra -operatie nodig om een bijkomende lens aan te brengen om minder bril-afhankeleijk te zijn.
Daarentegen: een lens-extractie is geen extra operatie, maar een operatie die je later hoe dan ook moet krijgen. Iedereen krijgt immers cataract. We gaan die operatie alleen vervroegen. Zo kan je langer profiteren van het feit dat je na een dergelijke operatie MINDER een bril nodig hebt en zal je ook de tijdelijke vermindering van uw zicht door cataract NIET meemaken
Meer detail aangaande de 2 opties bij lens-extractie: dubbelzicht implantlenzen of monovisie:
a) Lens-extractie met dubbelzicht-implantlenzen:
Het werkingsprincipe is anders dan bij dubbelzichtglazen maar gelijkend aan dubbelzicht-lenzen: het centrale deel van de lens dient om te lezen / de buitenste zone van de lens dient om ver te kijken. De hersenen krijgen zo 2 beelden binnen, maar kunnen meestal wel goed het dichtbij beeld scheiden van het verweg beeld. Bij visueel veeleisende taken ervaar je toch soms problemen : auto rijden (vooral 's nachts) en veel computerwerk is niet zo ideaal. Dit laatste werd ten dele opgelost door de nieuwere trifocale lenzen, die niet alleen een focuspunt voor ver en dicht aanbieden maar ook een focuspunt voor de tussenafstand (= computerwerk).
b) Lensextractie met monovisie:
1 oog voor ver (liefst het dominante oog ) / 1 oog voor dicht (het gedominerde oog ). Eerst en vooral is dit goedkoper dan dubbelzicht implantlenzen : 1/4 van de prijs. Bovendien slagen uw hersenen er beter in om 1 oog te gebruiken voor ver en 1 oog voor dicht, dan te wennen aan het dubbelbeeld van dubbelzichtlenzen.
Beoordeling van de 2 opties:
a) Perfectie bestaat nog steeds niet.
We willen het nogmaals stellen, omdat het zo belangrijk is : Hoewel de nieuwe implantlenzen trifocaal zijn (ver / tussenafstand en dicht) en zo beter dan vroeger, is er nog geen enkel implant die de perfecte oplossing zoals in uw jeugd benadert.
b) Kan ik met contactlenzen het effect van monovisie of trifocale implantlenzen nabootsen
Contactlenzen met monovisie en dubbelzichtlenzen kunnen geprobeerd worden. Contactlenzen zijn echter meestal minder goed dan het resultaat dat je haalt met implantlenzen. Contactlenzen hebben immers last van droge ogen. Bovendien heb je toch snel enkele weken nodig opdat je hersenen zouden wennen aan het nieuwe kijksysteem: de monovisie of de dubbelzicht contactlens. Bij jongeren van 45 jaar zijn contactlenzen toch soms beter dan het resultaat dat je haalt met implantlenzen , omdat je nog wat zoom-mogelijkheden in je eigen lens overhebt. Dat is niet meer het geval na een lens-extractie !
c) Veel duurder is iets beter maar ook iets slechter:
Monovisie is veel goedkoper (+- 250 € a 300 € per oog aan eigen opleg - minder bij hospitalisatie verzekering ) dan dubbelzicht-implantlenzen, die snel 2500 € per oog kosten. Veel mensen denken: voor mijn ogen is het beste maar goed genoeg en zij veronderstellen automatisch dat het duurste ook wel het beste zal zijn. Het is inderdaad zo dat je met dubbelzichtlenzen iets beter kunt lezen dan met monovisie. Echter dit heeft zijn kostprijs: Het licht wordt verdeeld over 3 focus-punten. Zo gaat er telkens licht verloren en dat wreekt zich in minder goede licht-omstandigheden. In technische termen spreekt met van contrast-verlies . Omdat bij de dubbelzicht lenen 3 focus-punten ontstaan kan je ook wat dubbel a driedubbel zien. Bij de meeste mensen kunnen de hersenen dit na enkele weken goed compenseren. Er zijn er echter die dit na enkele maanden toch niet gewoon raken en steen en been klagen, vooral van het zien van straalfiguren rond lampen bij nachtelijk autorijden
d) Safety first, dat is wat ik zelf zou kiezen als oogarts in de huidige stand van de wetenschap :
Omdat niet iedereen dubbelzicht contactlenzen verdraagt (oa door het contrastverlies 's nachts en bij minder licht) kiezen wij , in onze kliniek, standaard voor het implanteren van gewone implantlenzen, weliswaar met het systeem van monovisie (liefst: dominante oog voor ver / gedomineerde oog voor dicht.
We moeten toegeven dat heel wat mensen wel de moderne trifocale implantlenzen verdragen, maar die mensen worden altijd geconfronteerd met contrast verlies, dat je alleen met meer licht wat kan compenseren. Dat zou ik zelf voor mijjn ogen niet willen. Dan is het systeem van monovisie een stuk veiliger. Dit laat immers steeds perfect zicht toe, mits lichte bril weliswaar. Bij monovisie heb je immers 1 oog voor ver en het ander oog voor dicht. Met een bril kan je echter de 2 ogen perfect maken voor ver en voor dicht. Perfect zicht heb je niet altijd nodig om goed te functioneren . Die zicht-reserve zou je echter wel eens later nodig kunnen hebben ! Weet immers dat je zicht met ouder worden, slechter kan worden door allerlei oogziektes : leeftijds gebonden macula degeneratie (= netvlies-slijtage) , glaucoom (= te hoge oogdruk) en diabetes (= suikerziekte) . Die aandoeningen zijn echt niet zeldzaam. Je mag toch schatten dat minstens 10 % a 20 % van de bevolking daardoor vroeg of laat getroffen wordt. Als je al een deel van je zicht opgeofferd hebt om geen bril meer te dragen, zou je daar wel eens spijt van kunnen krijgen. Die dubbelzicht implant lenzen laten verwijderen om weer meer contrast te krijgen is niet simpel, zeker als de lenzen reeds meerdere maanden vastgegroeid zit in het lenszakje van je oog !
d) Een bril af en toe is niet hinderlijk
Als je kiest voor monovisie , kan je nog steeds perfect zien, als je maar een lichte bril wil dragen. Veel mensen vragen echter juist naar een operatie omdat ze geen bril willen dragen . Geen enkele operatie kan echter die perfectie beloven. Veel mensen geven dan snel toe dat ze eigenlijk al tevreden zijn als ze niet altijd een bril moeten dragen. Af en toe een bril dragen valt inderdaad best mee. Weet dat eigenlijk iedereen vanaf 45 jaar een (lees) bril moet dragen. Kijk maar naar de vrienden van je eigen leeftijd. Zonnebrillen (met een lichte sterkte ) zijn perfect sociaal aanvaard en geven meer rust aan de ogen. Veiligheidsbrillen (met een lichte sterkte) geven extra veiligheid bij werken aan een werkbank en vergroten het kijkgemak. Met een lichte bril kan je perfect zicht zien. Geen bril willen dragen, zou willen zeggen dat je je perfecte zicht opgeeft. Zonde !
e) Wat mag ik eigenlijk verwachten van monovisie
Als we kiezen voor monovisie, kunnen we het volgende beloven: Op tussen afstand (= de belangrijkste leef-afstand) zou u goed moeten kunnen functioneren zonder bril en zeker beter dan u voorheen zag zonder bril. Voor visueel veeleisende taken ver (autorijden en TV kijken ) en dichtbij (computer / fijne druk) blijft een bril nodig. Mensen die vroeger verziend waren (= plus-correctie) functioneren beter zonder bril dan de bijzienden, vooral zij die fors verziend waren (+5 of meer )
e) Wat als het resultaat tegenvalt ?
Geef uw hersenen eerst wat tijd om monovisie gewoon te worden. Lezen met goed licht kan al helpen. Zoek ook naar de juiste afstand om te lezen. Verder en dichter zal minder goed zijn.
Wat als het resultaat na 3 maand nog tegenvalt :
Met dubbelzicht implantlenzen moet je brilcorrectie heel dicht bij 0 zitten. Spijtig genoeg is cataract-chirurgie niet zo voorspelbaar. Daarom is in de prijs van dubbelzicht implantlenzen (2500 € per oog ) steeds een fine tuning met laser in begrepen. Monovisie is niet zo veeleisend als dubbelzicht. Daarom is niet standaard fine-tuning voorzien, maar het kan wel tegen enige meerprijs:
- Als u ontgoocheld zou zijn over het resultaat kunnen wij met laser nog het hoornvlies bijslijpen om de monovisie te optimaliseren , zodat u nog beter ziet ver en dicht (kost 500 € per oog ) .
- Indien u nadien toch spijt zou hebben dat u niet koos voor dubbelzicht implantlenzen of als de dubbelzichtlenzen later veel zouden verbeteren,, kunnen in een tweede tijd nog dubbelzicht implantlenzen aangebracht worden via het "add-on" principe. Dwz: een bijkomende lens aanbrengen boven de reeds aangebrachte lens. Deze extra lens kost +- 1000 € per oog
Besluit:
Wij menen dat monovisie het veiligste systeem is, als gekozen wordt voor implantlenzen: je wordt minder afhankelijk van een bril, omdat je behoorlijk ver en dicht kunt zien, zonder bril. Perfect zicht is nog steeds mogelijk met een lichte bril voor ver en een lichte bril voor dicht. Dit kan eventueel gebeuren met dubbelzichtglazen (multifocaal) , die je maar af en toe moet dragen. Indien het resultaat tegenvalt kan met laser de monovisie geoptimaliseerd worden. Dit kost 500 € per oog. Stel dat het resultaat nog steeds tegenvalt kan nog bijkomend dubbelzicht implant lenzen aangebracht worden, om het resultaat te optimaliseren. Dit kost dan wel 1000 € per oog.
BELANGRIJKE OPMERKING:
ALS JE VAN JONGSAF EEN LUI OOG HEBT, ZAL HET NIET ZO GOED MOGELIJK ZIJN OM MET HET "GEDOMINEERDE " OOG TE LEZEN ALS BIJ MENSEN MET TWEE GOEDE OGEN !!