ORTHOKERATOLOGIE  MET NACHTLENZEN 

Eerst en vooral willen wij duidelijk stellen dat we GEEN  nachtlenzen aanpassen. Bij problemen met de standaard lenzen geloven wij meer in zachte lenzen of  laser  (type lasik  ) . 

Wij worden af en toe gevraagd naar nachtlenzen. Onderstaand zullen wij objectief proberen de voor- en nadelen uit een te zetten:

Ortokeratologie is een techniek om bijziendheid (=myopie)  weg te werken, via inwerken op de cornea  (= hoornvlies = voorzijde van het oog). Er wordt sinds 1993  gebruik gemaakt van een speciale,  hoog zuurstofdoorgankelijke harde contactlens, om  het centrum van de cornea gedurende de nacht,  gecontroleerd, van vorm te laten veranderen. Deze verandering treedt op doordat de oppervlakkige cellen (“epitheelcellen”) gedurende de tijd dat de  lens wordt gedragen  “veranderen”. Aanvankelijk werd gedacht dat de cellen aan de kant werden geduwd (“herverdeling”). Recente studie toont dat de epiteelcellagen platter geduwd worden, wat wel goed verdragen wordt. Hierdoor wordt de cornea vlakker  waardoor de aanwezige myopie tot nul wordt gereduceerd. Dit effect blijft gedurende de dag voldoende sterk aanwezig om de gehele dag zonder bril of contractlenzen prima te kunnen functioneren. Na enige tijd moet de contactlenzen maar enkele keren per week meer gedragen worden ! De lenzen worden uitsluitend van een  hoog zuurstofdoorlaatbaar materiaal gemaakt (bvb  Boston XO) . Dit materiaal is één van de zeer weinige materialen, die door de strenge Amerikaanse Food and drug administration worden toegelaten  voor het fabriceren van dag- en nacht -lenzen.
 

HOE WERKT ORTHOKERATOLOGIE

Als u vroeger lenzen droeg, moet u 1 of 2 weken de lenzen uitlaten. Met een speciaal toestel (“topograaf”) wordt de maat van het hoornvlies genomen. Op die maat  en op basis van de refractie-afwijking, worden de speciale lenzen gemaakt. Het speciale is dat ze een “reverse geometry” hebben: centraal drukkend / in de midperiferie wat afstaand/ aan de zijkant aansluitend.   Dankzij de hoge precisie van de topograaf is de eerste proeflens in 80 % van de gevallen ook de juiste proeflens. Zo is de aanpassing snel, veilig en voorspelbaar. Gemiddeld is men al na enkele nachten in staat om zonder contactlens of bril overdag te functioneren: 60 % van de bijziendheid is weg na 1 nacht, na 3 a 4 nachten is de myopie reeds 100 % weg ’s morgens, maar komt het ’s avonds nog wat terug. Na 1 maand is dat euvel ook van de baan.  In die periode kan je ook over dag de nachtlens inzetten. Ze geeft namelijk ook een goed zicht tijdens de dag! Na een maand heb je een toestand die minstens 18 H stabiel is. Dat lenzen over dag niet meer nodig zijn, ervaren veel mensen dan als een voordeel ! Ze vergeten echter wel te zeggen dat ze gebonden zijn aan de nachtelijke routine ! Als je dat niet goed doet komt de bijziendheid onverbiddelijk terug !
 

WIE KOMT IN AANMERKING VOOR ORTHOKERATOLOGIE

Patiënten  met een myopie van  –0.75 tot –4.5 D en een cylindrische  waarde van maximaal –1.50 op 180° tot maximaal –0.75 op 90°.  Vooral patiënten met  comfortklachten met hun huidige lenzen, denken aan nachtelijk dragen van lenzen. Ook mensen, die geen contactlenzen kunnen dragen of verdragen door beroep (stof ! ) of sport (vooral extreme contactsporten zoals rugby of gevechtsporten) . Best hebben de kandidaten geen oogziektes of vorm-afwijkingen aan het voorste oogsegment.
 

WAT ZIJN DE VOORDELEN IN VERGELIJKING MET LASER

De belangrijkste voordelen zijn:

• De methode is veilig met opvallend weinig complicaties. Intermittente nachtelijke  irritatie,  ontstekingen en kleine hoornvlieskwetsuren (“erosies”)  horen echter tot de mogelijkheden, die bij slechte verzorging kunnen leiden tot blijvende hoornvlies-littekens.
•  De procedure is volledig omkeerbaar: na enkele weken wordt het hoornvlies weer normaal In het begin duurt het zelfs maar enkele dagen voor de myopie terug is. Een lichte myopie (tot -3 ) is aan 45 jaar een voordeel om te kunnen lezen zonder  bril. Dat voordeel ben je niet kwijt als je op jongere leeftijd kiest voor nachtlenzen.
• Zeer snelle gewenning, omdat het oog ’s nachts niet veel beweegt
• Kan ook bij minder dan 18 jaar

 

WAT ZIJN DE MOGELIJKE NADELEN IN VERGELIJKING MET LASER

• De nachtlenzen  werken via vervorming  van het hoornvlies. Of dat dit op lange termijn goed zal verdragen worden is nog niet bekend. Nu reeds kent men patiënten met pigmentlijnen in het hoornvlies (“Stahli-lijnen”) , wat er mogelijks op kan wijzen dat bepaalde hoornvliezen op termijn blijvende afwijkingen gaan vertonen !  U moet dus regelmatig op controle gaan bij de aanpasser om te zien of alles goed blijft
• Iedere beschadiging of vervuiling van de lens, maakt  dat het effect van de lens wijzigt. Spijtig genoeg wordt de lens snel vuil, omdat ze tijdens het nachtelijk dragen weinig beweegt. Het vraagt dus een inspanning van de lensdrager om de lens grondig te onderhouden (intenser dan een normale harde lens !) . Daarom wordt de lens  maximaal  na 1 jaar vervangen.
• Ortokeratologie  is op termijn kostelijker en arbeidsintensiever dan laserbehandeling: Het vraagt verschillende consultaties, zeker in de beginperiode, om te zien of de lens het gewenste resultaat geeft zonder nevenwerkingen.  Het volstaat bvb dat er luchtbellen tussen de lens aanwezig zijn ’s nachts, om afwijkingen vast te stellen ! De lenzen moeten ook regelmatig  vervangen worden (minstens jaarlijks)  Bovendien is er een variabiliteit in het effect bij patiënten: de ene reageert zeer goed / de andere heeft  veel minder effect dan verwacht !  Bovendien is het effect niet blijvend, als je stopt met lenzen dragen.  Soms kan het effect ook wisselend zijn in de loop van de dag (zeker de eerste maand !) :’s morgens beter zien / ’s avonds reeds wat terug loop, met een lichte bijziendheid als gevolg.  Je kan dan wel je nachtlens over dag dragen om beter te zien ! 
•  Optische  zone voor een myopie van –3 is maar 4 mm !!  Een 6.5 mm optische zone van laser  is duidelijk beter voor nachtzicht !  Nachtlenzen zijn dus op hun best   tussen –1 en  –2.5, en dat is eigenlijk maar een beperkt doelgebied. Bovendien moeten die patienten eigenlijk niet altijd een bril dragen voor hun lichte myopie: alleen bij kijken naar bord of TV of bij auto rijden.
• Dat  het effect van de lenzen steeds verdwijnt (“de omkeerbaarheid”), is ook een nadeel:  je hebt periodes van  wisselend zicht  ’s avonds of als je de lenzen 1 of 2 nachten niet gedragen hebt. Je raakt nooit van de lenzen af !
•  Het onderhoud van de lenzen is cruciaal. Anders ga je na een aantal maanden minder goed zicht ervaren, omdat de  vervorming anders wordt dan met een niet bevuilde lens. Zo begrijp je het fameuze “ 6 maand –syndroom” : minder  goed zien na 6 maand, omdat je lenzen bevuild zijn en niet meer het gewenste effect hebben !!
• Je moet oppassen dat je de lens niet wisselt van kant. Het  effect zal dan anders zijn dan berekent. Daarom maken  veel aanpassers dat de rechter lens een ander kleur heeft dan de linkse: bvb blauw en violet.

 
BESLUIT
Ons inziens is laser  (type lasik  )  beter:  sneller resultaat /  resultaat is  definitief / minder consultaties nodig / grotere optische zone / groter bereik: van +3 tot –10  . Echter  onder 18 j  kan aan orthokeratologie gedacht worden !