FEMTOLASIK: OOK HET FLAPJE WORDT GESNEDEN MET LASER
(NIEUWSTE TECHNIEK)
Het hoornvlies is de voorkant van het oog. Bij de
meeste laserbehandelingen wordt de “lasik” – methode
toegepast. Bij deze behandeling wordt er eerst een dun flapje in het hoornvlies gesneden . Dit werd tot nu toe gedaan met een steriel
mesje, aangedreven door een motor : een “microkeratoom” .
Na het openklappen van het flapje met een spatel, wordt het
hoornvlies met excimerlaser bestraald om een lens in te slijpen.
Daarna wordt het flapje terug toe geklapt .
WAT IS FEMTOLASIK ?
Bij femtolasik wordt het flapje gemaakt met een femtoseconde –laser. Zo’n laser doet dus hetzelfde van een microkeratoom. Het flapje dat gemaakt wordt door de femtoseconde laser is wel nog dunner dan het flapje gemaakt met een microkeratoom (microsnijmachine) . Dit heeft als voordeel dat er een dikker hoornvlies overblijft voor de daadwerkelijke behandeling met de excimer laser, zodat een hogere graad van bijziendheid op een veilige manier kan behandeld worden. We moeten immers steeds 250 µ cornea overlaten ! Het flapje is ook gelijkmatiger gesneden, zodat de kans kleiner is dat er astigmatisme overblijft na de behandeling . De laser kan ook meer rekening houden met de vorm van het hoornvlies, zodat met de femtoseconde laser op een nog veiliger manie r (gezien aangepast aan het individuele oog) , een flapje gemaakt wordt. Hierdoor zijn de risico’s bij het snijden van een flap nog verminderd: minder kans op een te kleine flap of een gaatje in het flapje .
Hoewel de resultaten van de mechanische microkeratomen goed zijn, wordt met de femtoseconde methode de kans op incidenteel voorkomende complicaties verkleind. Daardoor zijn er dus ook minder herbehandelingen nodig. Dus een stap vooruit op het gebied van veiligheid en precisie. Echter: vanwege de hoge aanschaf – en onderhoudskosten beschikken tot nu maar weinig laser-klinieken over dit apparaat.
SYNONIEMEN
Lasik zonder Microkeratoom = lasik zonder mesje= all-laser-lasik = ultra-lasik
EIGENSCHAPPEN VAN DE FEMTOSECONDE LASER
De femtoseconde laser is een laser die licht uitzendt in infrarood ( 1053 nm) .
Met ultra–korte impulsen (miljardste deel van een seconde: een femtoseconde) worden kleine zones ( 1/100 mm) van het hoornvlies bestraald op een vooraf ingestelde diepte.
De femtosecond laser werkt dus niet aan de oppervlakte, zoals dat het geval is met de Excimer laser .
De bestraling van het hoornvlies met de femtosecond laser geeft aanleiding tot een speciaal verschijnsel” photodisruptie”.
Er ontstaat een kleine luchtbel, zonder hitteoverdracht naar het omgevende weefsel, zodat dit omgevende weefsel niet beschadigd wordt .
Door de laserpulsen naast elkaar te plaatsen ontstaat een laag van duizenden zeer kleine luchtbellen op de gewenste diepte.
Zo ontstaat ook een flap in het hoornvlies die kan opengemaakt worden.
WERKWIJZE FEMTO-LASIK BEHANDELING: VERSCHILLENDE STAPPEN
a) de flap wordt gemaakt met de femtoseconde laser
Er wordt een houder op het oog geplaatst, voor centratie van de laser. Deze apparatuur zet veel minder druk op het oog in vergelijking met een klassieke micro-keratoom zodat de kans op oogbeschadigingen kleiner is.
De laserbundel in de houder wordt daarna via de computer aangestuurd wordt: De laser geeft een puls die precies op een bepaalde diepte in het hoornvlies, het stroma, terechtkomt. De computer maakt ook dat de punten naast elkaar geschoten worden, zodat de bovenste laag van de onderste losgemaakt wordt via luchtbellen die ontstaan: er is een flap ontstaan.
b) de lasik-procedure
Het flapje wordt opengemaakt met een spatel
De excimerlaser wordt ingezet om het hoornvlies-bed bij te slijpen zodat die de juiste sterkte krijgt .
Het flapje wordt weer toegelegd
AL DE VOORDELEN VAN DE FEMTOSECONDE LASER OP EEN RIJ
Het mogelijk maken om de dikte van de hoornvliesflap individueel te bepalen en de incisie nauwkeuriger doen dan met de klassieke microkeratoom. Als je een bepaalde snijdiepte instelt is die immers veel juister, als je snijdt met laser. Met de micro-keratoom is de snijdiepte maar een benadering met een standaard afwijking van 20 a 30 mikron ! Daarom is het mogelijk om een femtolasik voor te stellen aan bepaalde patiënten die een te fijn hoornvlies hebben voor een klassieke lasik met micro-keratoom .
Het mogelijk maken om de hoornvliezen van abnormale kromming met verminderde risico’s te snijden. De” te veel gekromde of te vlakke hoornvliezen kunnen het risico verhogen van een losse flap (“ free – cap”) of een gaatje in de flap ( “ button hole”) bij snijden met een klassieke microkeratoom. De “slechte flap” wordt dan teruggeplaatst en het oog herstelt dan vrij snel, zodat na 1 maand opnieuw een flap kan gesneden worden, wat dan meestal wel lukt. Met femtosecondlaser is de frequentie van het voorvallen van een slechte flap hoe dan ook minder dan met een microkeratoom
Tijdens het maken van het flapje komt er minder druk op het oog te staan, zodat er minder kans is op beschadigingen. Vooral bij hogere bijzienden, die klassiek een dunner netvlies hebben, kan dat een voordeel zijn: minder kans op scheuren en bloedingen
Minder risico op beschadigen en kreukelen van het flapje omdat de laserinsnijding niet gepaard gaat met een bewegend snijmachine, die over het hoornvlies rijdt en die het flapje oprolt in het snijmachine. Zo is er ook minder kans op droge ogen na de behandeling, omdat het oppervlak van het flapje totaal niet beschadigd wordt !
Bij het terugplaatsen zuigt het flapje zich beter vast aan het hoornvlies, waardoor de kans minder groot is dat het flapje loskomt.
Beter gezichtsvermogen, aangezien geinduceerde afwijkingen in het flapje kleiner zijn: minder neiging tot astigmatisme en andere aberraties (optische onzuiverheden)
De laser kan niet vastlopen. Een micro-keratoom wel. Bewegende delen kunnen immers vroeg of laat blokkeren, oa door oxidatie of door vuil die tussen de tandraderen raakt, hoe grondig de micro-keratomen ook gereinigd worden. Indien op 1 of ander manier toch iets mis zou gaan, kan de laser-snede onmiddellijk herdaan worden. Om een nieuw flapje te snijden met het micro-keratoom moet je 3 maand wachten !
Bij de laser-insnijding ontstaat geen afval. Bij een micro-keratoom kunnen er delen van het mesje of de motor kop loskomen, door wrijving. Dit leidt tot witte stof deeltjes onder de flap, die ontsteking kunnen geven of het zicht kunnen verminderen ! Soms kunnen er ook kleine roestpartikeltjes vrij komen, omdat roestvrij staal toch soms ook wat roest !
De laser insnijding thv de rand is zo fijn, dat er haast geen litteken ontstaat. Zo kan de snijlijn niet meer gezien worden. Bij de keratoom-insnijding blijft de snijlijn steeds te zien !
DE NADELEN ZIJN
Een iets langere chirurgische ingreep omdat de snij-tijd langer is dan met een klassieke microkeratoom en omdat het open maken van het flapje wat langer duurt. Globaal moet je rekenen op 2 minuten ipv 20 seconden
Mogelijks een iets tragere terugwinning van het zicht omdat een lasersnede tot een zekere graad van hoornvlies oedeem leidt (lees: verschijnen van reactief vocht) . In 24 a 48 uur verdwijnt dit. De meeste patienten kunnen de dag na de laser probleemloos auto rijden en computerwerk verrichten, wat toch visueel veeleisende taken zijn
Specifieke complicaties van femtosecond laser (dateren nog uit de begin-periode van de femtosecond laser – deze complicaties komen nu haast nooit meer voor met de nieuwe generatie femtosecodond laser ! )
Het idiopathisch ontstekingssyndroom : door een nog onbekende reden kan er soms tijdelijk ontsteking ontstaan na het snijden van een flapje met laser. Met aangepaste ontstekingsremmende druppels verdwijnt dit in enkele dagen. Met de nieuwe generatie-lasers (zoals ons toestel) , die veel kleinere luchtbellen veroorzaken, komt dit probleem eigenlijk niet meer voor.
De perifere eptheel invasie: bij een flap gesneden met laser kunnen er iets gemakkelijker epiteel cellen onder groeien omdat de snijrand niet zo scherp is als bij een flap gesneden met een micro-keratoom. In de praktijk blijkt dit haast nooit voor te komen.
TOT SLOT
Ook al is lasik (= de lasertechniek met het snijden van het flapje) de meest courante methode, dient gesteld te worden dat laser behandeling op veel manieren kan gebeuren:
Zonder flapje : “PRK”
Epiteel flapje: “LASEK”, “EPILASIK”
Normale flap : LASIK (flap gesneden met micro keratoom) of FEMTOLASIK (flap gesneden met femtosecond laser)
Iedere manier van laseren geeft voordelen en nadelen met betrekking tot resultaten, risico’s, van termijn van terugwinning, van kosten,…. Het zal aan de oogarts zijn om met de patiënt de meeste ideale techniek te kiezen in functie van het preoperatief onderzoek. Hierbij zijn volgende parameters nogal belangrijk: het belang van het afwijken te corrigeren, de kromming en de dikte van het hoornvlies, werkonbekwaamheid , beroep, sportactiviteiten. Bij sommige patienten is laser behandeling uberhaupt niet mogelijk (uitgesproken verziendheid / meer dan –10) en moeten er andere technieken voorgesteld worden: lens in het oog / vroegtijdige cataract-operatie.
Met de femtosecond laser worden alle mogelijke complicaties bij het snijden van het flapje tot een minimum teruggebracht. Sinds 2008 wordt de techniek daarom meer en meer als routine techniek toegepast. Ook de meeste patienten gaan meer en meer kiezen voor de femto-lasik, omdat de delicaatste stap in de lasik-procedure, nog veiliger gebeurt