TORISCHE KUNSTLENS (= KUNSTLENS MET CYLINDER CORRECTIE)

WAT IS EEN REFRACTIE-AFWIJKING (= BRILSTERKTE)? 

Om scherp te zien is het nodig dat lichtstralen uit de buitenwereld precies op het netvlies van het oog samenvallen.
Indien de lichtstralen of beelden uit de buitenwereld niet precies samenvallen op het netvlies, is er sprake van een “refractie- of brekingsafwijking”.
Refractie-afwijkingen  kunnen bestaan uit bijziendheid (=myopie = te lange ogen ), verziendheid (=hypermetropie = te korte ogen ), cylindrische afwijkingen (=astigmatisme = eivormige ogen) of ouderdomsverziendheid (presbyopie = progressief moeilijker autofocuseren van de eigen ooglens).

WAT IS EEN CILINDER-CORRECTIE? 

Bovenstaand spraken we van eivormige ogen. 
Bij astigmatisme kan men inderdaad spreken van eivormige ogen of “rugby-ballen”.
Het voorvlak van een normaal hoornvlies wordt dan eerder voorgesteld als een mooie ronde bal (een “sfeer”).
Het verschil in breking is dan onmiddellijk duidelijk:
Bij sferische ogen (= ronde ballen) breekt het licht in de éne richting  hetzelfde als in de andere richting.
Zo heeft 1 voorwerp 1 brandpunt op het netvlies.  Bij cilindrische ogen (= rugbybal)  breekt het licht in de ene richting niet hetzelfde als in de andere richting. Zo heeft 1 voorwerp 2 brandpunten op het netvlies.

WAT IS HET GEVOLG VAN EEN CILINDRISCHE AFWIJKING?

De beelden worden in een bepaalde richting langer of uitgerekter dan normaal en kunnen, afhankelijk van de asrichting, ook scheef staan.
Vooral als de cilinder sterk is  kan dit opvallend zijn.
De hersenen kunnen dit enigszins compenseren.
Als er plots een correctie aangeboden wordt voor astigmatisme, kan  de wereld plots “raar” voorkomen. Een cilindrische correctie moet je daarom geregeld wat wennen. 

BESCHRIJVING VAN CILINDRISCHE AFWIJKINGEN

Bij cilinderafwijkingen moeten 3 parameters bepaald worden: 
AS VAN DE AFWIJKING  De rugby bal kan verschillende richtingen  aanhouden: liggend (180° ) , rechtop (90 ° en elke richting daartussen in (tussen 0°  en 180 °  )

GRAAD VAN DE AFWIJKING het verschil tussen de 2 brekingsvlakken wordt uitgedrukt in de sterkte van de cilinder

DE STAND VAN DE TWEE BREKINGSVLAKKEN bijna altijd  staan die vlakken loodrecht op elkaar (regulair astigmatisme) . Uitzonderlijkis dat niet zo en spreken we van irregulair astigmatisme. We zien dat vaak bij keratoconus (= uitpuilend hoornvlies )  of bij hoorn-vlieskwetsuren

Voorbeeld van een cilinder:    cilinder van -3 op 180 °   - als er niks vermeld staat, wordt verondersteld  dat het astigmatisme regelmatig is .  Mensen met cilindrische afwijkingen hebben geregeld ook een bijkomende sferische afwijking.  Dan  wordt de afwijking totaal als volgt voorgesteld :  Sfeer +3 Cilinder -3 op 85 .

OPMERKING

1) Negatieve cilinder op 180 °  komt meer voor dan negatieve cilinder op 90 °  .  Het gaat om een liggende rugby-bal en de druk van de oogleden lijken die te veroorzaken. Een negatieve cilinder op 180 °  noemt men daarom “volgens de regel”-astigmatisme” – terwijl negatieve cilinder op  90 °  “tegen de regel”-  astigmatisme wordt genoemd 

2)  Omdat een cilindrische correctie speciaal is, is die ook duurder dan een standaard (= “sferische”  correctie)
Torisch lens-implant : Cilindrische afwijkingen konden in het begin alleen maar met cilindrische glazen gecorrigeerd worden. Sinds veel jaren  bestaan er  nu ook cilindrische contactlenzen  (“torische  contactlenzen”) . Slechts sinds enkele jaren bestaan er  ook cilindrische implantlenzen (“torische lens-implanten ) . Sinds maart 2010  is er ook terugbetaling voorzien voor dergelijke lens-implanten in België.

IMPLANTATIE-TECHNIEK

Bij cataract wordt de ooglens troebel.  Bij een cataract-operatie wordt de troebele lens uit het oog gehaald en vervangen door een kunstlens. Omdat de kunstlenzen ook in verschillende sterktes bestaan, kan de brilsterkte van de patient  ook grotendeels opgelost worden.  Sinds het bestaan van torische lens-implanten kunnen we ook cilindrische afwijkingen van het oog oplossen.
Het is wel noodzakelijk om de cilindrische lens in de juiste as te brengen van de afwijking.
Daarom wordt die as voor de operatie gemarkeerd.
Anders verloopt de implantatie identiek aan andere kunstlenzen
De toekomst: We zoeken nog naar kunstlenzen die ook het auto-focus-systeem van onze eigen lens kunnen herstellen: multifocale lenzen. Zo zou je na een cataract-operatie helemáál zonder bril  kunnen zien.
Je zou zowel dichtbij als veraf een scherp beeld hebben. Deze lenzen bestaan reeds maar omdat meestal gekozen wordt voor multizone-lenzen waar iedere zone een andere sterkte hebben, zijn er ook nadelen: contrast-verlies omdat niet al het invallend licht kan gebruikt worden / spookbeelden / sterfiguren rond lampen.  Daarom kiezen wij voor het ogenblik nog steeds voor monofocale lenzen  (1 sterkte) . We proberen wel het dominante oog (het oog, waarmee je fotografeert) te corrigeren voor ver, terwijl het gedomineerde oog gecorrigeerd wordt voor dicht. Zo kan de patient toch redelijk goed ver en dicht zien, zonder de nadelen van dubbelzichtlenzen.
Om heel  ver en heel dicht te  zien is er meestal wel nog een bril nodig. 80 % van de tijd ben je echter brilvrij.